Ա.  – 242/39

Բ. 211/6

a + b + 3 – c
a + b – 3 + c
(a + b)(3 – c)
(a + b) : (3 – c)

a5b(-3)c(-8)=120abc

16⁴y³ 3x²y=48x⁶y⁴

8a²b+5ab²

Ա. 4p²+12pq²+9q⁴

Բ. m⁶-2m³n²+n⁴

(a-5)²

x=2

x=8/3

ա)
Երկու մեծություններ անվանում են ուղիղ համեմատական, եթե
մեծություններից մեկը մի քանի անգամ մեծացնելիս մյուսը մեծա-
նում է նույնքան անգամ:

Օրինակ
մեկ տունը արժե 100 հազար դոլար

երկու տունը արժե 200 հազար դոլար

իսկ երեկ տունը արժե 300 հազար դոլար

բ)

Երկու մեծություններ անվանում են հակադարձ համեմա-
տական, եթե մեծություններից մեկը մի քանի անգամ
մեծացնելիս մյուսը նույնքան անգամ փոքրանում է:

Եթե մեքենա շարժվում է 50կմ/ժ արագությամբ նա անցնում է ճանապարհը 6 ժամում, իսկ եթե մեքենան շարժվում է 100կմ/ժ արագությամբ անցնում է նույն ճանապարը 3 ժամում։

Հանրահաշիվ

1. Չորս գրադարակում կար 164 գիրք։ Երբ առաջինից հանեցին 16 գիրք, երկրորդից երրորդ տեղափոխեցին 15 գիրք, իսկ չորրորդում դրեցին ևս 12 գիրք, ապա բոլոր գրադարակներում եղան հավասար քանակով գրքեր։ Սկզբում քանի՞ գիրք կար յուրաքնչյուր գրադարակում։ 

1-x-12. 41-16=25

2–15. 41+15=56

3-+15. 41-15=26

4-+12. 41+12=53

2. Գրադարակից հանեցին նախ 8 գիրք, ապա 16 գիրք: Երբ դրանից հետո եղած գրքերին ավելացրին ևս 15 գիրք, գրքերի քանակը դարձավ 43: Սկզբում քանի՞ գիրք կար գրադարակում: 

43-15+16+8=52

3. Առաջին կանգառում ավտոբուսից իջան 3 ուղևոր, երկրորդ կանգառում բարձրացան 6 ուղղևոր, երրորդ կանգառում իջան 4 ուղղևոր և բարձրացան 3 ուղևոր։ Արդյունքում ավտոբուսում մնացին 15 ուղղևոր։ Սկզբում ավտոբուսում քանի՞ ուղղևոր կար։

15-3+4-6+3=13

4. Երեք տղաներ ունեն որոշ քանակով խնձոր։ Նրանցից առաջինը մյուսներին տալիս է այնքան խնձոր, որքան ունեին նրանցից յուրաքնչյուրը։ Այնուհետև երկրորդը մյուսներին տալիս է այնքան խնձոր, որքան խնձոր նրանցից յուրաքնչյուրն արդեն ուներ, իր հերթին երրորդը մյուսներին տալիս է այնքան խնձոր, որքան յուրաքնչյուրն արդեն ուներ այդ պահին։ Դրանից հետո տղաներից յուրաքանչյուրի մոտ եղավ 8 խնձոր։ Սկզբում քանի՞ խնձոր ուներ նրանցից յուրաքանչյուրը։

8-4-2-1=1

5. Մտապահված է մի թիվ։ Եթե այդ թվին ավելացնենք 127 և ստացված գումարից հանենք 89, ապա կստանանք 111։ Գտե՛ք մտապահված թիվը։

111+89-127=73

6. Մտապահված է մի թիվ։ Եթե այդ թիվը բազմապատկենք 3-ով և ստացված արտադրյալին գումարենք 83, ապա կստացվի 419։ Գտե՛ք մտապահված թիվը։

419-83:3=112

7․ Եթե Նարեկի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 14 և արդյունքը բաժանենք 5-ի, կստանանք 60։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Նարեկը։

60*5+14=314

Հանրահաշիվ

ա)(p+q)(p-q)=p²-q² , p²+pq+qp-q²

բ)(a-b)(a+b)=a²-b², a²+ab-ba-b²

գ)(c+d)(d-c)=c²-d², cd-c²

1. Սահմանե՛ք ֆիզիկական երեւույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:
   Երևույթները, որոնց ընթացքում փոխվում են առարկայի ձևը կամ չափսը, նյութի ագրեգատային վիճակը կամ խտությունը, բայց նյութի բաղադրության և կառուցվածքի փոփոխություններ տեղի չեն ունենում, այսինքն՝ նոր նյութեր չեն առաջանում, անվանվում են ֆիզիկական։
   
   Ֆիզիկական երևույթներ են՝ ջրի եռալը, հալումը, պնդացումն ու հեղուկացումը, շաքարի կամ կերակֆրի աղի կտորները փոշու վերածելը, ապակու կոտրվելը, երկաթի խարտելը և այլն։
2. Հետեւյալ երեւույթներից որո՞նք են ֆիզիկական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք).
   ա) սառույցի հալվելը գ) ջրի գոլորշիանալը
   բ) պղնձի սեւանալը տաքացնելիս դ) բաժակի կոտրվելը
   
   Քանի որ այդ երևույթների ընթացքում նոր նյութեր չեն առաջացել։
3. Սահմանե՛ք քիմիական երեւույթ հասկացությունը:Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:
   Երևույթները, որոնց ընթացքում փոխվում է նյութի բաղադրությունը, նյութերը մեկը մյուսի են փոխարկվում, այսինքն՝ նոր նյութեր են առաջանում, անվանվում են քիմիական երևույթներ կամ ռեակցիաներ։
   
   Քիմիական երևույթներ են՝ վառելանյութի այրվելը, երկաթի ժանգոտելը, կաթի թթվելը և այլն։
4. Հետեւյալ երեւույթներից որո՞նք են քիմիական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք).
   ա) ջրի եռալը
   բ) արծաթե զարդի սեւանալը
   գ) երկաթի ժանգոտվելը
   դ) կաթի թթվելը
5. Թվարկե՛ք քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները: Բերե՛ք օրինակներ:
   Քիմիական ռեակցիաների հատկանիշներն են՝ գույնի, հոտի ու համի փոփոխությունը, էներգիայի անջատումը կամ կլանումը, նստվածքի առաջացումը և գազի անջատումը:
6. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ քիմիական ռեակցիաների ընթանալու համար: Թվարկե՛ք ձեզ հայտնի օրինակները:
   Քիմիական ռեակցիաների պայմաններ՝ ջերմաստիճան, տաքացում, ճնշում և այլն։
7. Ո՞ր նյութերն են կոչվում պարզ:

Պարզ նյութերեն կոչվում այն նյութերը որոնք կազմված են մեկ տարրից

1. Ո՞ր նյութերն են կոչվում բարդ:

Բարդ նյութերեն կոչվում այն նյութերը որոնք կազմված են մեկից ավելի տարրերի

1. Ի՞նչ է ատոմը:

Ատոմի միջուկը ունի բարդ կառուցվածք. այն բաղկացած է առանձին մասնիկներից, որոնք կոչվում են նուկլոններ:

1. Տվե՛ք հարաբերական ատոմային զանգվածի սահմանումը.
2. Մեկնաբանե՛ք Ar ( ֆտոր)=19 հավասարությունը:
3. Հաշվե՛ք հետևյալ երեք տարրերից յուրաքանչյուրի ատոմի զանգվածը՝ m_o-ն.
   1. Ar (գալիում)=69,72 .Ar(ցինկ)=65 3. Ar(պղինձ)=64
4. Հաշվե՛ք հետևյալ տարրերից յուրաքանչյուրի ատոմի զանգվածը ՝ m₀-ն
   Ar(As)=
   Ar(Se)=
   Ar(I)=
   Ar(Fe)=

Հանրահաշիվ

1)3a-3b

2)3x+2y

3)3y+3

4)2m+6n

5)2a²-a

6)3b+2c

7)k

8)2x+10

9)15x³-6x²

10)2a³b²-5b⁴

11)-x²y+9xy ²

12)5a⁵-8b³

13)4x-5y

14)9m²+7mn+n²

15)6xⁿ-2yⁿ

Հանրհաշիվ ինքնաստուգում տարբերակ 2

1. Միանդամը բերել կատարյալ տեսքի։

2a²bc(-4)c²b(-a)³2=-16a⁵c³b²

2. Պարզեցնել արտահայտությունը և նշել թե ինչ բազմանդամ է այն։

3zx³+8y²+10-7x-xz3x²-4-y2y-x=6y²+6-8x

3. Բացել փակագծերը և ստացված բազմանդամը բերել կատարյաալ տեսքի նշելով թե ինչ աստիճանի է այն:

(xy+4-x)(y+1-xy)=xy²+xy-x²y²+4y+4-4xy-xy-x+x²y=xy²-4xy-x²y²4y+4-x+x²y

4. Բազմանդամը ներկայացնել որևէ արտահայտության քառակուսու տեսքով: Օրինակ` a²-2ab+b²=(a-b)²։

4+4x+4×2=(2+2x)²

Հանրահաշիվ

1) Գտեք միանդամի և բազմանդամի արտադրյալը.

ա) x(x-y+10)= x²-xy+10

բ) (x-y)(-3)= -4x+3y

գ) (a+b-c)a=a²+ab-ac

դ) (a-b+c)2b=2ab-2b+2bc

2) Ընդհանուր արտադրիչը դուրս բերեք փակագծերից.

ա) 3a+ 3b=3(a-b)

բ) 2x-2y= 4xy

գ) 5a+10=5(a+2)

դ) 14-7y=7(2+y)

ե) 12x+6y= 6(2x+y)

զ) 4-4a=4(1-a)

է) ab-bc= b×(a-c)

3) Գտեք միանդամի և բազմանդամի արտադրյալը.

ա)(x²-xy+y²)(-12x²y³)

բ) 2a²b⁵(a⁴-5ab²-3b²):

Հանրահաշիվ

ա) a = միանդամ է

բ) a + b = միանդամ չէ

գ) ba = միանդամ է

դ) b2c = միանդամ է

ե) ab/a + b = միանդամ չէ

զ) ax/b = միանդամ է

Հանրահաշիվ

Առաջադրանքներ

1) Բերեք բազմանդամների օրինակներ և նշեք նրա բոլոր անդամները:
2b0³ = 2, b, 0³

2) Կարելի՞ է արդյոք 2,5 թիվը համարել բազմանդամ: Ոչ

3) Բազմանդամը գրեք միանդամների գումարի տեսքով

ա) a-b =a+(-b)               գ) 2a-3 = 2+ (a — 3)

բ) -xy-y³   = x+y — y³        դ) -2x²-0,5y: 2 + x² — (0,5 + y )

4) Բազմանդա՞մ է, արդյոք, տրված արտահայտությունը.

ա) 2a-43          Այո

բ) 8,734     Ոչ

գ) ab-4 Այո

դ)  0: Ոչ